Geschiedenis van Normandië – Renaissance & Ancien Régime
Huis · Beschikbaarheid · Boek nu · Contact · Locatie · Beoordelingen
Eerste publicatie: december 2025
Wanneer het middeleeuwse stof eindelijk neerdaalt en de hertogen het toneel verlaten, stapt Normandië een nieuw tijdperk binnen — niet voorzichtig, niet bescheiden, maar met die typische Manche-energie: koppig optimisme, nuchtere vindingrijkheid en culturele glow-ups die zonder schaamte worden aangedreven door Calva. 🍏🔥
Het hertogdom mag dan verdwenen zijn, maar La Manche werd niet ineens “Frans” in hart en gewoonte. De mensen bewerkten nog steeds het bocagelandschap, lazen de getijden alsof het een lokale krant was, en vertrouwden niemand die met te veel papierwerk aankwam. Toch veranderde er iets. De wereld schoof door. En Normandië — vooral ons deel — stond op het punt zich opnieuw uit te vinden op manieren die tot ver in de moderne tijd zouden doorwerken.
Welkom bij de eeuwen die volgden op de hertogelijke periode: de Renaissance, het Ancien Régime, en de vroege rimpelingen van de Revolutie. Een verhaal van wederopbouw, heruitvinding, verkenning, verzet — en een indrukwekkende hoeveelheid appelgebaseerde oplossingen.
1204: Normandië wordt “Frans” (officieel) — maar de Manche blijft de Manche
Toen Normandië in 1204 werd ingelijfd door de Franse kroon (dank je wel, Jan zonder Land — of eigenlijk liever niet), brak er in de Manche geen spontaan patriottisch gezang uit. De Marseillaise bestond nog niet, maar belangrijker: de Manchoise identiteit is harder dan graniet. Men sprak nog steeds Normandische dialecten, handelde lokaal, runde parochies op de eigen manier en keek naar Parijs met dezelfde behoedzame genegenheid waarmee een schaapskudde een wolf observeert.
Maar deze machtsverschuiving legde wel de basis voor eeuwenlange spanning: Parijse centralisatie versus lokale autonomie. Dat spanningsveld bepaalt alles wat volgt.
Na de Honderdjarige Oorlog: een streek gedragen door zeewind en koppigheid
Het einde van de Honderdjarige Oorlog liet Normandië gehavend achter, en de Manche zag eruit alsof het een middeleeuwse versie van Eurovision had gehost — zonder liedjes, maar met alle chaos. Maar Manchois zijn gemaakt van zeewind, graniet en sterke drank van appels. De wederopbouw begon onmiddellijk:
- Dorpen werden hersteld met alles wat voorhanden was.
- Vissersvloten keerden snel terug — gezinnen moesten immers eten.
- De kathedraal van Coutances herrijst, sterker en stralender.
- Granville versterkt zijn kliffen en zegt tegen Engeland: “Waag het niet.”
Niet dramatisch, wel onvermoeibaar. Pure Manche-veerkracht.
De Renaissance komt naar Normandië: rustig, verstandig en met veel steen
De Renaissance arriveert in Normandië niet met flamboyante kunst of filosofische revoluties. Ze komt zoals veel dingen in de Manche komen: langzaam, via handel, geestelijken, reizigers en verhalen van terugkerende zeelui.
⛪ Gotiek ontmoet Renaissance: parochiekerken krijgen een upgrade
Na de oorlogen drukken gemeenschappen hun identiteit uit via architectuur. De Manchoise kerken veranderen:
- Slanke gotische bogen vervangen zwaardere romaanse vormen.
- Renaissance-portalen en versieringen duiken op, zelfs in kleine dorpsparochies.
- Klokkentorens worden eleganter, soms achthoekig — een subtiele competitie tussen buurdorpen.
- Glas-in-lood keert terug met helderdere kleuren en verfijnde voorstellingen.
⛪ Kathedraal van Coutances: een tweede schitterende leven
Na beschadiging in eerdere conflicten wordt de kathedraal verfijnd tot het meesterwerk dat bezoekers vandaag bewonderen. Nieuwe sculpturen, delicate lantaarns, herstelde ramen — een triomf van Manchoise vasthoudendheid.
🪨 Het graniet van de Cotentin: een verfijnd ambacht
De Cotentin is granietland, en in de 15e–16e eeuw bloeit het ambacht. Metselaars creëren nauwkeurig maatwerk, nissen, calvaries, en duurzame gebouwen die de eeuwen trotseren.
⛰️ De steen van de Cotentin: Normandië bouwt met onze rotsen (en wij ook!)
De carrières rond Montmartin-sur-Mer, Trelly en het Coutancesbekken worden regionale giganten. Graniet en Cotentin-steensoorten worden gebruikt voor kerken, bruggen, herenhuizen en fortificaties door heel West-Normandië.
Zie je ergens een prachtige grijze natuurstenen muur? Grote kans dat hij uit de Cotentin komt — inclusief de hoofdwoning op ons eigen terrein, La Ruche, én alle schuren (ja, zelfs de schuur waarin nu het Ursula-gîte zit). Misschien geen puur graniet, maar absoluut Cotentin-steen door en door. 🏡🪨
De Manche op de Atlantische Oceaan: kabeljauw, moed en carnaval
Met de vrede terug trokken de Manchoise zeelui niet gewoon weer de kust op — ze staken de oceaan over. Dit is de tijd waarin zij deelnemen aan de beroemde kabeljauwexpedities naar Newfoundland. Geen ontspannen cruise: maanden op zee, barre kou, en zeilen repareren met één hand terwijl je met de andere oud brood eet.
Gezouten kabeljauw wordt een wereldproduct en de Manche raakt verweven met de Atlantische economie. Deze maritieme identiteit leeft voort in een van Normandië’s mooiste tradities: het UNESCO-erkende Carnaval van Granville, dat ooit de grote feestelijke uitzwaai was voor de vissers.
Lees hier de volledige blog over het carnaval van Granville
Reformatie & Godsdienstoorlogen: Normandië houdt de balans
Terwijl Frankrijk in religieuze chaos verzinkt, probeert de Manche vooral het hoofd koel te houden. Toch ontstaan er spanningen:
- Kustplaatsen ontvangen protestantse kooplieden met nieuwe ideeën.
- Lokale heren wisselen van kamp wanneer dat politiek of economisch handig is.
- Katholieke processies worden uitbundiger als teken van eenheid en traditie.
- Kloosters (Lessay, Hambye, La Lucerne) versterken hun banden met machtige abdijen.
In vergelijking met steden als Rouen blijft de Manche opmerkelijk rustig — geografisch én temperamentvol beschermd.
Vroeg Ancien Régime: Parijs stuurt ambtenaren (de Manche kreunt)
Het vroege Ancien Régime brengt een stoet koninklijke administrators — met formulieren, regels en verwachtingen, en totaal geen besef dat boeren in de Manche geen zin hebben in Parijse bemoeienis. (Tot op de dag van vandaag weinig veranderd 😉)
🍏 Cider: de vloeibare ruggengraat van Normandië
In de 17e eeuw is cider meer dan een drank: het is een cultuur. Boomgaarden groeien, persen draaien overuren, families hebben geheime recepten. Maar dan komen de ciderbelastingen — en de Manchois zeggen resoluut: non.
⚓ De gouden eeuw van de scheepswerven van Granville
Granville bruist. Enkele iconische schepen :
- La Valeureuse — beroemd om haar snelheid en durf.
- L’Aimable Grenot — een van de meest succesvolle kapersschepen van haar tijd.
- Le Hasard — ironisch genoemd, want het succes kwam vooral door vakmanschap.
🌾 Rust op het platteland… maar broos
Voor het eerst in eeuwen kent de Manche een periode van stabiliteit — maar ze is fragiel :
- Oogsten schommelen gevaarlijk.
- Maritieme handel kan elk moment instorten door oorlog.
- Koninklijke belastingen wijzigen willekeurig.
- Het Kleine IJstijd-klimaat maakt landbouw onzeker.
Normandië onder Lodewijk XIV: uniformiteit, versterkingen en hoge belastingen
De Zonnekoning wil eenheid. Normandië zucht, maar profiteert her en der:
- Nieuwe wegen verbeteren de verbindingen tussen Coutances, Caen en Parijs.
- Granville’s vestingwerken worden spectaculair uitgebreid.
- Gecentraliseerde wetgeving vervangt lokale gebruiken.
- Nieuwe belastingen duiken op in het tempo van Normandische regen.
🧡 De Normandische onafhankelijkheid bloeit op
Parijs beslist. De Manche luistert, denkt na, haalt de schouders op en past de regels aan volgens gezond boerenverstand. In deze periode krijgt de Normandische reputatie van koppige onafhankelijkheid echt vorm — en precies daarom houd ik zo van deze mensen ❤️.
- Wat men wél waardeerde : betere wegen, veiligere havens, stabielere rechtspraak.
- Wat men negeerde : absurde landbouwdecreten, buitensporige belastingen, en alles wat klonk alsof het was bedacht door iemand die nog nooit een koe door een holle weg heeft gestuurd.
De 18e eeuw: welvaart… en onrust
De handel groeit, maar ongelijkheid groeit harder. Graantekorten leiden tot woede en wanhoop.
In de Manche zien we :
- broodrellen in marktdorpen ;
- petities tegen belastingen van complete parochies ;
- spanningen tussen bewoners en belastinginners van de gabelle ;
- smokkelnetwerken om de zwaarste heffingen te omzeilen.
De spanning stijgt. De Revolutie nadert.
Granville als kapershaven: de “legale piraten” van de Manche
Granville beleeft een gouden tijd als kapershaven. Kapiteins uit de Manche nemen vijandelijke schepen en brengen rijke buit mee naar huis.
Typische kapersbuit :
- Britse koopvaardijschepen vol thee, specerijen, stoffen en zilverwerk ;
- schepen uit de Amerika’s geladen met suiker, tabak of rum ;
- luxevoorwerpen zoals porselein, uurwerken, juwelen en zijde ;
- volledige vijandelijke schepen die in de haven van Granville worden geveild.
De welvaart die dit oplevert, is nog altijd zichtbaar in delen van de bovenstad van Granville.
Plattelandstradities — vandaag nog springlevend
Terwijl de zeevaart floreert, verdiept het binnenland zijn tradities :
- patroonsfeesten met processies, markten en muziek ;
- dorpsstukken opgevoerd voor de kerk, vaak heerlijk speels ;
- seizoensmarkten rond appels, vee en ambacht ;
- volksdansen die nog steeds worden uitgevoerd in de Manche ;
- midzomer-vuren (Saint-Jean) die sommige dorpen nog elk jaar ontsteken.
Deze tradities vormen de ruggengraat van de lokale identiteit.
Op de vooravond van de Franse Revolutie is Normandië rijker dan ooit, maar ook gespannener dan ooit. Een nieuw tijdperk wacht — en de Manche zal zich opnieuw, koppig en briljant, weten aan te passen.